آژیر خطر در روستاهای فارس

یکی از بحران های امروز فارس، مهاجرت روستاییان به شهرهای بزرگ به ویژه شیراز است. از خشکسالی های پی در پی و کاهش تولیدات کشاورزی به عنوان مهم ترین عامل مهاجرت روستاییان یاد می شود، اما مهاجرت این قشر مولد زیان های بیشتری هم برای خودشان و هم برای شهرنشینان دارد؛ دلیل اصلی حاشیه نشینی که روزگار شیراز را پرمخاطره کرده است از مهاجرت روستاییان نشات می گیرد. در این میان اما یک سئوال اساسی وجود دارد که مسئولان برای جلوگیری از مهاجرت روساییان و خالی شدن روستاها از سکنه چه کرده اند؟

جلوگیری از مهاجرت روستاییان

مدیرکل امور روستایی و شوراهای استانداری فارس توسعه اشتغال و تغییر فرهنگ روستاها را در جلوگیری از مهاجرت روستاییان موثر می داند و می گوید: به این باور رسیده ایم که مهم ترین راه جلوگیری از مهاجرت، اشتغالزایی در جامعه روستایی فارس است.

«سید کمال پاک فطرت» با تاکید بر این که رفع موانع اشتغال در اولویت قرار داده شده است، می افزاید: ارائه تسهیلات مناسب، توسعه گردشگری روستایی و بوم گردی، ایجاد و گسترش مشاغل خانگی و فراهم کردن زمینه کشت جایگزین و کم آب بر و ترویج گیاهان دارویی از راه های خروج از بن بست به شمار می روند که در دستور کار قرار داده شده است و با جدیت پیگیری می شوند.

وی برای توسعه کشت جایگزین به تشریح نمونه های موفق می پردازد و اضافه می کند: در شهرستان خرامه پرورش قارچ پیشنهاد و رایج شده است که جایگزین مناسبی برای کشت غرقابی محسوب می شود.

پاک فطرت آموزش مهارت های تازه را نیز در پیشبرد اهداف موثر عنوان می کند و ادامه می دهد: پیشرفت طرح ها در یک سال اخیر موفقیت آمیز بوده و توفیقاتی را به دنبال داشته است، اما به دلیل این که تحقق کامل آنها به زمان بیشتری نیاز دارد نمی توان گفت که تا چه اندازه ای از مهاجرت روستاییان استان به شهرهای بزرگ به خصوص شیراز جلوگیری کرده ایم.

بازگرداندن روستاییان شهرنشین

این مقام مسئول با اشاره به این که بازگرداندن روستاییان به زادگاهشان کار آسانی نیست، می گوید: بازگرداندن آن دسته از روستاییان که سال ها در شهرهای بزرگ سکونت داشته اند، نیاز به تغییر فرهنگ و برنامه ریزی های مدون دارد.

پاک فطرت می افزاید: دستمزد روستاییان در شهرها رشد چند برابری داشته در حالی که هزینه زندگی آنها نیز به تناسب درآمد، افزایش بسیار بیشتری داشته است.

وی با بیان این که تعداد قابل ملاحظه ای از روستاییان برای ادامه تحصیلات به شهرهای بزرگ مهاجرت کرده اند، ادامه می دهد: فرهنگ سازی و ایجاد انگیزه برای فارغ التحصیلان جمعیت روستایی، امری ضروری است و باید مدنظر قرار گیرد.

پاک فطرت که باور دارد پیشرفت جوامع روستایی تاکنون در توسعه پروژه های عمرانی خلاصه شده است، اضافه می کند: باید این نگاه از میان برداشته شود که تنها نیاز روستاییان به پروژه های عمرانی محدود است.

وی همکاری و همدلی بین دستگاه های را در جلوگیری از مهاجرت روستاییان اثرگذار می داند و می گوید: متاسفانه در سال گذشته برخی از دستگاه ها و نهادهای مربوطه در انجام وظایف قصور کرده اند که امیدواریم این ضعف در آینده ای نزدیک برطرف شود.

ظرفیت های گردشگری و فروش تولیدات

مدیرکل امور روستایی و شوراهای استانداری نسبت به ارتقاء جایگاه گردشگری روستایی در فارس ابراز امیدواری می کند و می گوید: روستاهای استان ظرفیت های چشمگیری در زمینه جذب گردشگران داخلی و خارجی دارند.

پاک فطرت با یادآوری این که روستاییان از ظرفیت های گردشگری منفعت مالی ندارند، می افزاید: حتی ساکنان روستاهایی که در اطراف تخت جمشید و پاسارگاد قرار دارند نیز نمی توانند در منافع این اماکن ذینفع و از لحاظ امرار معاش تامین باشند.

وی ادامه می دهد: مدت زمان ماندگاری یک گردشگر در پاسارگاد به طور معمول حداکثر یک ساعت است، در حالی که روستاهای اطراف می توانند در افزایش مدت اقامت گردشگر اثرگذار باشند و درآمد کسب کنند.

پاک فطرت با تاکید بر این که بهره برداری مناسب از تولیدات روستایی یکی از ملزومات مقابله با مهاجرت است، اضافه می کند: متاسفانه واسطه ها در تولیدات روستایی از تولیدکنندگان سهم بیشتری می برند و انگیزه آنها را مخدوش می کنند.

وی با اشاره به این که بازار فروش تولیدات صنایع دستی روستاییان نیاز به رسیدگی و حمایت دارد، می افزاید: با این که صنایع دستی روستاییان فارس متقاضیان داخلی و خارجی دارد، اما ضعف عمده ای در بازاریابی دیده می شود و کشورهایی مانند چین، هندوستان و حتی پاکستان نبض بازار صنایع دستی ما را به دست گرفته اند.

پاک فطرت به یکی از کارگاه های تولید کاشی در روستای گلدشت اشاره می کند و می گوید: در شرایطی که بیشتر روستاییان مهاجرت کرده اند و یا قصد مهاجرت دارند، فردی با راه اندازی این کارگاه برای ۶۰ نفر کارآفرینی کرده است و تولیدات خود را به ۱۳ استان دیگر ارسال می کند.

وی ادامه می دهد: برخی از خریداران در استان های دیگر، کاشی های این کارگاه را با نام شهرشان بسته بندی و به کشورهای دیگر صادر می کنند.

پاک فطرت که معتقد است فروش محصولات کشاورزی نیز وضعیت مشابهی دارد، اضافه می کند: کمبود صنایع تبدیلی و بسته بندی، کشاورز را مجبور می کند که محصول خود را با قیمت نازل به استان های دیگر ارسال کند.

وی با این برنامه و ایده که احداث دانشگاه در جوار روستاها برای رشد و توسعه جامعه روستایی ضروری است، ابراز مخالفت می کند و می گوید: در وضعیت فعلی دانشگاه هایی نیز که در شهرستان ها احداث کرده ایم با کمبود دانشجو مواجه شده اند، اما می توانیم از فضای روستایی برای فعالیت های عملی دانشجویان استفاده کنیم.