خانواده مظاهر مصفا ۴۰ روز بعد از تولد وی به قم نقل مکان کردند و پدر وی در اداره «سجل-احوال» (سازمان ثبت احوال) مشغول به کار شد، مصفا دوران تحصیلات اولیهٔ خود را در مدرسه حکیم نظامی قم سپری کرد و سپس دوران متوسطه را در دارالفنون گذراند.

وی می خواست نقاشی را در دانشکده هنرهای زیبا پی گیری کند ولی به دانشسرای عالی رفت و به تحصیل در رشته ادبیات مشغول شد و تحصیلات خود را در رشته زبان و ادبیات فارسی تا اخذ درجه دکتری از دانشگاه تهران ادامه داد و با تاییدیه بدیع‌الزمان فروزانفر به پایان‌نامه وی تحت عنوان «تحول قصیده در ایران»، موفق شد مدرک دکترای خود را اخذ نماید.

دکتر «محمد معین»، «بدیع الزمان فروزانفر»، دکتر «حسن خطیبی»، دکتر «بهمنیار»، دکتر «ذبیح الله صفا» و استاد «جلال همایی» از برجسته‌ترین اساتید مظاهر مصفا در دوران تحصیلات دانشگاهی وی بودند که به حق از محضر این اساتید بزرگ ادبیات معاصر ایران زمین بهره‌ها جست تا جایی که بسیاری از بزرگان قصیده‌های وی را هم‌طراز قصیده‌های ملک‌اشعرای بهار می دانند.

مصفا هم‌ زمان با ادامه تحصیل به استخدام آموزش و پرورش درآمد و مدتی هم رئیس اداره فرهنگ قم بود و چندی هم ریاست مدرسه عالی قضایی قم را به عهده داشت و در این دوران خواستار یکسان سازی خط فارسی شد.

مصفا در سال ۱۳۴۵ به شیراز رفت و با رتبه دانشیاری به تدریس در دانشگاه شیراز پرداخت و ریاست دبیرخانه مرکزی دانشگاه شیراز و مدیریت انتشارات نگاه شیراز را بر عهده گرفت و ۲ سال بعد به تهران بازگشت و در دانشگاه تهران استاد تمام وقت و مدیر گروه دانشکده ادبیات شد که این جایگاه وی تا سال ۱۳۸۴ ادامه داشت.

پاسداران سخن (چکامه سرایان) مجموعه اشعار از رودکی تا عصر حاضر است)، توفان خشم (چهل چکامه)، ده فریاد (مجموعه شعر)، سپید نامه (مجموعه شعر)، سی پاره (مجموعه شعر)، سی سخن (مجموعه شعر)، شبهای شیراز، قند پارسی، نسیم، تصحیح دیوان ابوتراب فرقتی کاشانی، تصحیح مجمع الفصحا (در چندین جلد)، تصحیح دیوان نزاری قهستانی، تصحیح دیوان سنایی، تصحیح کلیات سعدی، تصحیح جوامع الحکایات عوفی از مهمترین آثار استاد مظاهر مصفا به شمار می آید.

استاد دانشگاه آزاد اراک که از شاگردان مرحوم مصفا نیز بوده‌اند در گفت‌و گو با ایرنا، گفت: علاقه و شیفتگی این استاد بی همتای ادبیات به شعر و ادب فارسی بی مانند بود و به همین دلیل تصحیح دیوان اشعار شعرای برجسته یکی از برنامه های کاری وی بود و چندین دیوان را نیز تصحیح کردند.

«شاهرخ حکمت» افزود: مرحوم مصفا عمده پیشرفت خود را در تحصیل و موفقیت در ادبیات فارسی را مرهون تشویق های و راهنمایی های پدر خود می دانست و به گفته خود در دوران تحصیل همواره شاگرد اول بودند و  از همان دوران ابتدایی و متوسطه ذوق شعر و استعداد نویسندگی در او پدیدار شد و برنامه سخنرانی های دبیرستان را او تدارک می دید و بیش از همه، خود برای مناظره و سخنرانی پیشگام بود.

وی اظهار داشت: مرحوم مصفا در سال ۱۳۳۲ به دریافت درجه لیسانس زبان و ادبیات فارسی نایل آمد و در سال ۱۳۴۳ با نگارش رساله ای تحت عنوان “تحول قصیده در زبان فارسی تا آخر نیمه اول قرن پنجم” به درجه دریافت مدرک دکتری دست یافت و پیش از دریافت این مدرک به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و سال‌ها در دبیرستان ها و سپس دانشگاه‌ها تدریس می کرد.

استاد دانشگاه آزاد اراک اظهار داشت: تدریس در دبیرستان‌های قم و تهران، مدرسه عالی قم، ریاست اداره فرهنگ قم، ریاست و مدیریت مجله آموزش و پرورش، دانشیاری دانشگاه شیراز، ریاست دبیرخانه دانشگاه مرکزی شیراز، تدریس و دوره های دکتری دانشگاه آزاد بخشی از فعالیت‌های آموزشی و فرهنگی مرحوم مصفا است.

حکمت در خصوص جایگاه شعری مرحوم مصفا نیز گفت: این ادیب و شاعر از استادان شاعری و از شاعران دانشگاهی نسل دوم ایران معاصر به شمار می آید و به گفته بسیاری از بزرگان این عرصه، مصفا یکی از بزرگترین قصیده‌سرایان ایرانی بعد از مرحوم ملک‌الشعرای بهار است و در حدود ۲ سوم آثار وی را قصایای بلند و فصیح با زبانی منسجم و استوار و بقیه آثار وی را دوبیتی‌ها، مقطعات و غزل‌ها تشکیل می دهد.

وی بیان کرد: قصاید مصفا که ممتازترین نوع آثارش به شمار می‌رود، بسیار محکم، جزیل و زبان قصیده‌سرایان مقتدر فارسی و به ویژه گاه سخن فرخی سیستانی را تجسم می بخشد و در شعر او لفظی و معنوی در نهایت زیبایی و در اوج هنرمندی به کار رفته و این نشانگر ذوق سرشار و توانایی کم‌نظیر و تسلط مثال‌زدنی وی به ادبیات کهن این مرز و بوم است.

استاد ادبیات دانشگاه آزاد اسلامی اراک اضافه کرد: بیشتر شعرهای مرحوم مصفا مردف است و گاهی فعلی و گاهی اسمی که برخی از ردیف‌ها تک واژه‌ای و بعضی نیز چندواژه‌ای هستند و در مجموع مرحوم مصفا شاعری است که صاحب نوعی جهان‌بینی تلفیقی آمیخته از عرفان، فلسفه، جامعه شناسی و سیاست است.

حکمت گفت: برخی از سروده‌های مرحوم مصفا ویژه خاص‌الخواص است و نیازمند به پیش‌نیازه‌های ادبی، اساطیری، فرهنگی و مخاطب این گونه اشعار به فراخور داشته‌های علمی و ادبی خود از آن بهره می برد و فهم بیشتر در گرو معلومات ادبی فرد است.

وی افزود: مرحوم مصفا همواره معترض به جریانات نامتعادل اجتماعی و تیرگی‌های آن است و شهرت قصیده معروف و خیامی “هیچ” موجب شد تا محققان داخلی از جمله مرحوم «غلامحسین یوسفی» در کتاب ارزشمند «چشمه روشن» به نقد و بررسی آن پرداخته و پروفسور «صلاح‌الصاوی» محقق و پژوهشگر و منتقد مصری در کتاب «العدمیه فیآلشعر» قصیده مزبور را به عربی ترجمه و به نقد و بررسی این اثر و دیگر اشعار مرحوم مصفا می پردازد و از بعد از چاپ، روانه بازار در کشورهای عربی زبان گردد.

استاد ادبیات دانشگاه آزاد اسلامی اراک بیان کرد: علاوه بر تبحر و استادی مرحوم مصفا در سرودن شعر، آن هم به صورت دانشگاهی، صفات اخلاقی و رفتاری وی نیز در دانشگاه تهران و دیگر محافلی که استاد آمد و شد داشت برجسته و زبان‌زد و او به مثابه یک پدر دلسوز و مهربان غم‌خوار دانشجویان خود بود و با روحیه ادیبانه و شاد خود اطرافیان را به خود جذب می کرد.

یکی دیگر از شاگردان مرحوم مصفا در گفت‌ و گو با ایرنا گفت: شعر مصفا بلاغت بسیاری داشت که برای خوانندگان غیر ورزیده دستیاب نبود و برای فهم شعرش باید مقدماتی فراهم می‌شد و به واسطه اینکه حاضر نبود از معیارهای هنری‌اش تنزل کند و براساس مزاج مستمع شعر بگوید، اشعارش عام نبود.

«علی فراهانی» افزود: مصفا با تمام وجود شاعر بود و با ادبیات فارسی پیوند داشت و  استادی بود که لذت شعر را به شاگردان خود منتقل می‌کرد.

وی اظهار داشت: مظاهر مصفا شاعری آگاه بود و هیچ غزل، قصیده یا دوبیتی را بدون آگاهی اجتماعی، سیاسی و فرهنگی نمی سرود و این یکی از ویژگی‌های مرحوم مصفا بود که این حس ارزشمند را مستقیم یا غیرمستقیم به شاگردانش منتقل می کرد.

فراهانی اضافه کرد: مرحوم مصفا دانشی قوی و به روز نسبت به ادبیات فارسی و تاریع شعر و شاعری ایران داشت و از همه مهمتر قدرت انتقال داشته‌های علمی ایشان نیز بسیار منحصر به فرد بود و به خوبی علم خود را در کلاس درس به دانشجویان منتقل می کرد.

وی یادآوری کرد: دلسوزی، وطن‌دوستی و شعرشناسی از مهمترین ویژگی‌های مرحوم مصفا بود که هر یک از این ویژگی‌های ارزشمند آن مرحوم را از دیگر فعالان این عرصه متمایز می‌کرد و جامعه باید قدردان وی و آثار به‌ جا مانده از وی باشد.

مظاهر مصفا، زاده سال ۱۳۱۱ در تفرش بود که روز چهارشنبه (هشتم آبان‌ماه) در ۸۷ ساگی از دنیا رفت.

پیکر او دهم آبان‌ماه در زادگاهش، تفرش به خاک سپرده شد.

او سال‌های متمادی به‌عنوان استاد تمام رشته زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه فعالیت می‌کرد و یکی از قصیده‌سرایان زبان فارسی در دوره معاصر بود.