در رثای محمد سرور رجایی ؛ نویسنده از دشت لیلی تا جزیره مجنون

بامدادخبر– محمد مهدی رجایی شاعر، پژوهشگر و نویسنده افغانستانی سحرگاه پنجشنبه هفتم مرداد بر اثر عوارض ناشی از کرونا درگذشت.
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی بامداد خبر ، هم آهنگی و هم آوایی باشندگان حوزه فرهنگی ایران بزرگ جلوه های گوناگونی دارد و انسان های بزرگی در عرصه های گوناگون این اتحاد و انسجام را همواره نمایندگی کرده اند. گاه در جبهه نبرد دوشادوش شانه به هم ساییده اند و همچون سدی از مرزهای جغرافیایی دفاع کرده اند و گاه قلم برداشته اند تا از این مرز فرهنگی دفاع کنند.

محمد سرور رجایی الگویی بی بدیل در نوع خود بوده است که قریب به دو دهه از عمر خود را در حوزه فرهنگی وقف تبیین و تعمیق پیوندهای مردمی کرد که در دو سوی مرز سیاسی زندگی می کنند اما دل در گرو یک جغرافیای واحد فرهنگی دارند تا همگان بدانند درست است که خطی سیاسی بین مردم ایران و افغانستان کشیده شده است اما عصاره وجودی ساکنین این پهنه وسیع جغرافیایی از یک فرهنگ غنی سرچشمه می گیرد که یک سوی آن در کابل، بامیان، بلخ، قندهار، مزارشریف و… می باشد و سویی دیگر در تهران، مشهد، نیشابور، شیراز، اصفهان…
این پژوهشگر و نویسنده افغانستانی متولد ۱۳۴۸ در کابل بود و در سال ۱۳۷۳ به ایران مهاجرت کرد. او در سال های اقامت خود در ایران در حوزه های مختلفی فعالیت داشت که از جمله آن می توان به مدیریت دفتر تهران خانه ادبیات افغانستان و مدیریت دفتر شعر و داستان افغانستان اشاره کرد.

او دو دهه آخر عمرش را وقف کاری ارزنده کرد که شاید تعداد قلیلی این روزها چنین رویکردی را اتخاذ کرده باشند. رجایی در تلاشی بی وقفه اقدام به گردآوری خاطرات و اطلاعات شهدای ایرانی که در سال های جهاد افغانستان علیه شوروی به همتباران خود یاری می رساندند کرد. او همچنین اقدام به جمع آوری خاطرات و اطلاعات مرتبط به شهدای افغانستانی حاضر در دفاع مقدس کرد. از این طریق او توانست جنبه های عمیقی از پیوند و یگانگی ساکنین این جغرافیای فرهنگی وسیع را به نمایش گذارد. اگر این جغرافیای وسیع دو بردار دارد که در یک سوی آن مجاهدین افغانستانی و مدافعین ایرانی در روز نیاز در کنار یکدیگر قرار می گیرند تا برای دفاع از هویتی یگانه با یکدیگر همسنگر شوند در سوی دیگر آن دلدادگانی دارد که قلم می فرسایند و در حوزه فرهنگ و ادبیات خشت روی خشت دیوار سترگ این تمدن کهن می گذارند.

رجایی در این مسیر توانست در دو کتاب با عنوان های «از دشت لیلی تا جزیره مجنون» که شرحی از خاطرات مبارزات مجاهدین افغانستانی در دفاع مقدس است و «ماموریت خدا» که حاوی هفت روایت از احمدرضا سعیدی شهید ایرانی جهاد اسلامی افغانستان می باشد کمک شایانی به تصویر کشیدن پیوندهای مردم ایران و افعانستان بکند. از او آثار و تالیفات دیگری نیز به یاد مانده است که از جمله آن ده ها مقاله و یادداشت پیرامون روابط فرهنگی فی مابین ایران و افغانستان می باشد. او همچنین در رزومه کاری خود چندین دوره دبیری جشنواره قند پارسی و همچنین دبیری جشنواره خانه ادبیات افغانستان را دارا می باشد.
امید است وجود چنین الگوهایی الهام بخش نسل جدید و جوانان در ایران و افغانستان باشد تا هرچه بیشتر در زمینه بازسازی و تثبیت فرهنگ این کهن دیار ممارست ورزند و ریشه های این درخت فرهنگی را که دورانی سخت را می گذراند آبیاری کنند. امید است به همت والای فرهیخنپتگان ایرانی و افغانستانی گسست ها مسخ شوند و پیوند ها مَشید و استوار.

نگارنده: سعید بازخانه (پژوهشگرو کنشگر تاریخ و فرهنگ ایرانشهری)